Araç kullanımı esnasında bazen tehlikeli durumlar ortaya çıkabilir. En basit tanımıyla araç lastiklerinin kayması durumu olarak tanımlanan patinaj, son derece tehlikeli olabilir. Patinaj çekmek sürücüler için oldukça korkutucu bir durum olarak kabul edilir. Genellikle kaygan zeminlerde, ani hızlanma veya sert frenleme sırasında araçların patinaj yaptığı görülür. Bu yazımızda patinaj nedir sorusuna tüm ayrıntılarıyla yanıt verirken aynı zamanda patinaj önleyici sistemler hakkında bilgiler sizinle olacak.
Patinaj Nedir?
Sürüş sırasında lastiklerin yolla teması farklı sebeplerden dolayı azabilir. Araç lastikleri döndüğü halde aracın ilerlemediği, yerinde döndüğü ve kaydığı durumlara patinaj denir. Bu durum özellikle ıslak, buzlu ve kaygan zeminlerde çok daha sık görülür.
Araba Neden Patinaj Çeker?
- Eskimiş araç lastikleri arabanın patinaj çekmesine sebep olabilir. Aşınmış ve hava basıncı düşük olan lastikler zemin ile yeterince temas edemez ve böylelikle ortaya patinaj çıkabilir.
- Zemin koşulları araçların patinaj yapmasındaki en büyük sebeplerden biridir. Kumlu, buzlu, taşlı, yağmurlu ve karlı zeminler araç ile lastik arasındaki sürtünmeyi azaltacağı için patinaj riskini artırır.
- Ani hızlanma veya frenleme durumlarında patinaj yaşanabilir. Aracı kaldırırken gaz pedalına fazla basıldığı durumlarda patinaj ortaya çıkabilir.
- Araçlarla viraj alınırken hızın aşıldığı veya ani dönüşler yapıldığında da lastik ile zemin arasındaki bağlantı azalacağı için patinaj yapılabilir.
- Araç üzerindeki ağırlık yanlış dağıtıldığında lastiklerin üzerindeki ağırlık dengesi bozulacağı için ortaya patinaj riski çıkabilir. Bu sebeple araçlara fazla yük bindirilmemeli ve ağırlığın eşit miktarda dağıtılmasına özen gösterilmelidir.
Patinaj Önleme Yöntemleri
Trafikte aracın patinaj yapması çok tehlikeli sonuçlar doğurabilir. Bu sebepten dolayı özellikle kuru zeminlerde patinajı engellemek için debriyaj ile gaz dengesini sağlıklı bir şekilde kurmanız gerekir. Aracınızdaki debriyajın kavrama noktasını tanımanız son derece önemlidir. Patinajı önlemek için aracınızı tanımanız da kritiktir. Örnek verdiğimizde önden çekişli bir araca sahipseniz genellikle virajlarda ön tekerleklerin kaydığını görebilirsiniz. Yine arkadan itişli bir araca sahipseniz de özellikle hızlanırken ve virajlarda arka tekerleklerde daha çok kayma görülebilir. Bu durum arkadan itişli araçlarda daha sık görülür. Eğer 4×4 bir araca sahipseniz, bu modellerde patinaj önleyici sistemler bulunur. Bu sistemler patinajı engeller aynı zamanda aracın dört çeker olması sebebiyle de daha az patinaj çektiği görülebilir. Yine de aşırı hız durumlarında patinaj yaşanabilir. Konuyla ilgili olarak araçların önden ve arkadan kayma durumlarında alınabilecek önlemlerden bahsettiğimizi yazımızı okumanızı tavsiye ediyoruz.
- Hava Durumuna Dikkat Edin
Yağmurlu, karlı ve sert hava koşullarında hızınızı düşürün ve ani manevralardan kaçınmayı tercih edin. Böylelikle patinaj riskini en aza indirebilirsiniz. Hava şartlarının tehlikeli olduğu durumlarda araç kullanımını mümkün olduğu kadar azaltmanız tavsiye edilir. Zorlu hava durumlarında takip mesafesini her zaman korumanız gerektiğini unutmamanız gerekir.
- Lastiklerinizi Kontrol Edin
Araç lastikleri yolla temas ederek çekiş gücünün etkili bir şekilde kullanılabilmesi için en önemli parçadır. Lastiklerinizi düzenli olarak kontrol etmeniz önemlidir. Aynı zamanda aşınmış lastiklerin değiştirilmesi ve hava basıncının araç modeline göre uygun seviyede tutulması gerekir. Ek olarak araç lastiklerini mevsime uygun bir şekilde kullanılmalıdır. Kış mevsiminde yaz lastiklerinin kullanılması patinaj riskini artırır.
- Fren Sistemi Kontrolü
Aracın genel bakımını ihmal etmemek önemlidir. Hem fren sistemi hem de mekanik aksamların düzenli olarak bakımının yapılması güvenli bir sürüş deneyimi için olmazsa olmazdır. Bu noktada araç fren sistemleri patinaj riskini azaltmak için kritiktir.
- Hızınıza Dikkat Edin
Sürüş sırasında yüksek hızlardan kaçınmak patinaj riskini en aza indirir. Bu sebeple yasal hız sınırlarına uymak güvenli bir yolculuk için gereklidir. Aynı zamanda kötü hava koşullarında yüksek hızlarda araç kullanmak da tehlikelidir. Dönüşlerde veya virajlarda patinajı engellemek için hızınızı uygun aralığa getirmek olası tehlikeleri önlemenize yardımcı olur. Aynı zamanda kullanıma da bağlı olarak manuel vitesli araçların otomatik vitesli araçlara göre patinaja daha meyilli olduğunu söylemek de mümkün. Özellikle deneyimsiz sürücüler kaygan zeminlerde debriyaj kontrolünde zorlanabilirler. Bu durumun sonucu olarak da patinaj riski artmış olur.
- Aracınızdaki Anti Patinaj Sisteminden Yararlanın
Patinaj önleme sistemi genellikle modern araçların birçoğunda bulunur. Çekiş kontrol sistemlerinin birden fazla türleri ve özellikleri bulunur. Bunlardan en bilinen sistem TCS (Çekiş Kontrol Sistemi) sistemi olarak karşımıza çıkar. Araçların zorlu zeminlerde çekiş gücünü kaybettiklerinde patinaj yapmalarını engellemek için kullanılan bir teknolojidir. Aynı zamanda bu teknolojiye antipatinaj sistemi de denir. Bir başka sistem olarak da ESP’yi (Elektronik Stabilite Programı) örnek olarak gösterebiliriz. Bu teknoloji, araç kaymasını algılar ve otomatik olarak frenleme yaparak dengenin korunmasını sağlar. Bu sistemde aracın tekerleklerine hız sensörleri takılır ve anlık olarak lastik durumu kontrol edilir. Sensörlerden aktarılan veriler, araç hareketleri ile sürücü davranışları arasındaki farkı kontrol eder. Herhangi bir uyumsuzluk olduğu durumlarda ESP devreye girer ve fren mekanizmasını kontrol etmeye başlar. Bu işlem sırasında ESP teknolojisi motor gücünü de kontrol eder. Sonuç olarak araç, sürücünün istediği yönde hareket eder ve herhangi bir kayma veya patinaj durumu engellenir. Bir başka teknoloji de ASR (Anti Patinaj Sistemi) sistemidir. Bu sistemde aracın tekerleklerindeki dönme hızı eş zamanlı olarak takip edilir. Eğer tekerlekler arasındaki dönme hızında farklılıklar olursa ASR teknolojiyi devreye girer ve motor gücünü azaltarak patinaj yapan tekerleklere fren uygular. Böylelikle tüm tekerlekler aynı hızda dönmeye devam eder ve aracın çekim gücü çok daha verimli kullanılır. Bu teknoloji hakkında daha fazla bilgi almak isterseniz ASR Nedir, Ne İşe Yarar? başlıklı yazımıza davetlisiniz.