Otomotiv dünyası, çevresel ve ekonomik değişkenlerin neticesinde hızla gelişen ve çeşitlenen bir motor teknolojisi geliştirmiştir. Araç seçerken uygun motorları tercih etmek yalnızca performans ve verimlilik için değil aynı zamanda uzun vadeli maliyetler için de önemli bir detaydır. Yakıt ile havanın yanması sonucunda ortaya çıkan ısı enerjisini mekanik bir harekete dönüştüren motorların birbirinden farklı çeşit ve özellikleri bulunur. Araç motoru seçerken motorun yakıt türü ve silindir sayısı performans açısından belirleyicidir. Araç motor çeşitleri ve özellikleri hakkında merak ettiğiniz tüm bilgiler bu yazımızda bulabilirsiniz.
Yakıt Türüne Göre Araç Motorları
Günümüzde en çok kullanılan motor tiplerinde benzinli ve dizel yakıtlı olanlar tercih ediliyor. Araba motor çeşitleri genel olarak benzinli motor, dizel motor ve elektrikli motor olarak biliniyor.
1- Benzinli Motor
Benzinli araç motorlarında yakıt ile hava yanma odasına girmeden hemen önce ateşlemenin gerçekleşmesi için buji kullanılır. Bu tarz motorlar en yaygın motor türüdür ve benzin ile çalışır. Çoğu zaman dizel motorlara kıyasla daha az tork üretir fakat daha sessiz bir çalışma şekli bulunur. Benzinli motor çeşitleri sıralı, boksör tipi veya V tipinde çalışma prensiplerine sahiptir. Sıralı motorda bulunan silindirler tek bir krank miline paralel yerleştirilir ve böylelikle daha hafif bir yapıda olduğu için yakıt verimliliği artmış olur. Araç motor çeşitleri arasında yüksek performans beklentisini en iyi karşılayan tür benzinli motorlardır.
2- Dizel Motor
Dizel motorlu araçlar hava ve yakıt karışımını sıkıştırma yöntemiyle ısıtan bir çalışma prensibine sahiptir. Bu sistemde yanma esnasında ortaya çıkan aşırı basınca dayanıklı bir teknoloji kullanılır. Dizel motorlar tasarımı sayesinde geleneksel motorlara göre daha uzun ömürlüdür. Ek olarak benzinli motorlara oranla daha fazla tork üretebilir ve daha verimli bir yakıt tüketimi sunar. Ancak genel itibarıyla benzinli motorlarla kıyaslandığında daha gürültülü çalıştıklarını söylemek mümkündür.
3- Elektrikli Motor
Elektrikli araç motorları, elektrik enerjisi ile çalışan bir sistemdir. Elektrikli araçların motor sistemlerinde hareketli parçaların az olması ve emisyon üretmemeleri öne çıkan özelliklerindendir. Sessiz ve pürüzsüz çalışmalarıyla hem sürücü konforunu artıran hem de çevre dostu ulaşımı destekleyen öncü teknolojilerdir. Fakat benzinli veya dizel motor seçeneklerine göre menzilleri daha düşüktür. Batarya açısından da şarj süreleri araç modeline göre farklılık gösterebilir.
4- Hibrit Motor
Hibrit motor sistemi hem benzinli hem de elektrikli motorların beraber çalıştığı sistemin adıdır. Bu motor türünde benzinli motorun sağladığı güç ve menzil avantajlarıyla elektrikli motordaki yüksek verimlilik ve düşük emisyon özellikleri bir arada yer alır. Hibrit seçeneğinde düşük hızlarda veya kısa mesafeli yolculuklarda elektrikli motor devreye girerek yakıt tüketimini azaltır. Uzun yolculuklarda veya yüksek hızlarda ise benzinli motor devreye girerek ihtiyaç duyulan güç karşılanır. Hibrit motor teknolojisini özetleyecek olduğumuzda, çevre dostu bir ulaşım çözümüne güçlü bir performansın eşlik ettiğini söyleyebiliriz.
Yakıt Yanma Türüne Göre Motor Seçenekleri
Motor çeşitleri nelerdir sorusunun yanıtlarından biri de içten yanmalı motor veya dıştan yanmalı motor sistemleridir. Yakıtın motor içerisinde yakıldığı motor türüne içten yanmalı motor adı verilir. Bu motorlarda çeşitli yakıtlar ateşleme sistemleri içerisinde yanar ve ortaya enerji çıkar. Bu süreçte benzin, motorin ve hidrojen gibi farklı yakıt türleri kullanılır. Yanma süreci direkt olarak motor silindirleri içerisinde gerçekleşir. Dıştan yanmalı motor sistemi ise otomobillerde tercih edilmez. Bu sistemlerde buhar makineler, stirling motorları ve buhar türbinleri gibi mekanizmalarda tercih edilir. Yakıtın yanmasının ardından ortaya çıkan ısı, motor dışında yer alan bir çalışma sıvısına ya da gazına iletilir. Böylelikle ısı enerjisi mekanik bir enerjiye dönüşür.
Silindir Sırasına Göre Motor Çeşitleri
1- Sıralı Motor
Silindirlerin düz bir sıra şeklinde yerleştirildiği sisteme sıralı motorlar denir. En yaygın motor tipi olarak kabul edilir ve kompakt olmasıyla öne çıkar.
2-V Tipi Motor
Motordaki silindirlerin iki tarafa dizilerek V harfi şeklini oluşturduğu sistemdir. Sıralı motorlarla kıyaslandığında daha büyük ve daha ağırdırlar. Bu sebeple de daha fazla güç ve tork üretir.
3- W Tipi Motor
V tipi motorların farklı bir türü olarak bilinir. Silindirler üç sıraya konumlanır ve ortaya W görünümü çıkar. V tipi motorlara göre daha da büyük ve çok daha ağırdırlar ama en güçlü motor tiplerindeki silindir modelidir.
4- Boksör Motor
Silindirlerin yatay olarak birbiriyle karşılıklı durduğu motor türüdür. Düşük ağırlık merkezi olması sebebiyle hem sessiz hem de titreşimsiz çalışmasıyla öne çıkar.
Silindir Sayısına Göre Motor Tipleri
- İki Silindirli Motor: Küçük kapasiteli motorlarda tercih edilir ve otomobillerde kullanımı neredeyse yoktur.
- Üç Silindirli Motor: Çoğu zaman küçük binek araçlarda tercih edilen silindir tipidir. Genellikle yakıt verimliliği sağlamak için turbo motorlarla birlikte kullanılır.
- Dört Silindirli Motor: Araç motorları arasında en sık kullanılan silindir sayısıdır. Dört silindirli motorlar, yakıt ekonomisi ve performans açısından başarılıdır.
- Altı Silindirli Motor: Üst seviye araçların birçoğunda altı silindirli bir motor bulunur. Özellikle düz ve V tipinde sıralanan silindirler, dikkat çekici bir görünümleriyle beraber yarış motorlarına benzer ses çıkarma özellikleri bulunur.
- On İki Silindirli Motor: Tartışmasız en güçlü ve pahalı motor tipi olarak kabul edilir. Bu silindir tipinde güç, performans ve lüks bir arada bulunur.
Araç motorları hakkında daha fazla bilgi için Silindir Hacmi ve Motor Hacmi Nedir? CC Motor Ne Demek? başlık yazımızı okumaya davetlisiniz!