Elektrikli Arabalar Hakkında Tüm Merak Edilenler

Bu içeriğimizin sonunda aklınızda elektrikli arabalara dair hiçbir soru işareti kalmayacak!

Elektrikli arabaların popülerliği her geçen gün artsa da sürücülerin aklındaki soru işaretleri devam ediyor. Bu nedenle, araba.com olarak sizler için elektrikli arabalar hakkında tüm merak edilenleri derledik ve cevapladık. Hazırsanız, elektrikli arabaların çalışma prensibinden elektrikli araba türlerinin farklarına kadar tüm ayrıntıları incelemeye başlayalım!

Elektrikli Arabaların Tarihi

Elektrikli araçlar günümüzün otomotiv yıldızlarından olsa da aslında tarihleri 1830’lu yıllara dayanıyor. İlk elektrikli araçların da bu dönemde Amerika ve İskoçya’da eş zamanlı olarak icat edildiği biliniyor. O yıllarda henüz petrol teknolojisi gelişmediği için (İlk petrol kuyusunun keşfi, elektrikli araçlardan 20 sene sonra, yani 1859 yılında oldu.) elektrikli arabalara olan rağbetin de büyük olduğu biliniyor; tâ ki içten yanmalı motorların otomotiv sektöründe yerini aldığı 20. yüzyıla kadar!

20. yüzyılda hayatımıza giren benzinli otomobiller ise elektrikli arabaların pabucunu dama atıyor ve yaklaşık 100 yıl boyunca elektrikli araçları gölgede bırakmayı başarıyor. Ancak, hepimizin bildiği gibi 21. yüzyıl başlarında, artan fosil yakıt fiyatları, emisyon kısıtlamaları, batarya teknolojilerindeki gelişmeler gibi nedenlerle elektrikli araçlar yeniden sahneye çıkıyor!

Türkiye’deki ilk elektrikli araba ise 1888 yılında Sultan 2. Abdülhamid için İngiltere’den sipariş edilmiş ve 20 Amper 48 Voltluk bu araç Osmanlı’da döneminin yıldızlarından olmuştur.

Elektrikli Arabalar Nasıl Çalışır?

Elektrikli arabaların çalışma prensibi oldukça basit! Elektrikli arabalar, doğrusal akımın alternatif akıma dönüştürülerek kinetik enerji elde edilmesi ile çalışıyor. Bu sistem ise yalnızca 3 ana bileşen sayesinde işliyor: Batarya, kontrol ünitesi ve motor.

1. Enerji, bataryada doğrusal akım olarak depolanıyor.
2. Motora giderken, kontrol ünitesinde alternatif akıma dönüşüyor.
3. Enerji motorda kinetik enerjiye yani hareket enerjisine dönüşüyor.

İşte bu kadar basit! Elektrikli arabaların çalışma prensibinin basitliği aynı zamanda motor aksamlarının da içten yanmalı motora sahip türdeşlerine kıyasla çok daha az olmasına neden oluyor. Haliyle motor bakım masrafları da daha az oluyor ve uzun vadede tasarruf sağlamanıza katkı sağlıyor. Ancak, elektrikli motor çalışma prensibinin bu basitliği her zaman avantaj değil; bazen de dezavantaj olarak karşımıza çıkıyor.

Gelin birlikte, elektrikli arabaların avantaj ve dezavantajlarına da göz atalım!

Elektrikli Arabaların Avantajları

• Çevre dostu oluşu! Elektrikli arabalar, fosil yakıt kullanmadıkları için karbon emisyonuna da sebep olmuyorlar.
• Yakıt tasarrufu! İçten yanmalı motoru olan bir araç ile aynı mesafeyi gitmek için yapacağınız akaryakıt masrafı, şarj masrafının yaklaşık 4-7 katı; yani elektrikli araçlar ile 7 kata kadar yakıt tasarrufu mümkün.
• Düşük bakım masrafları! Elektrik araç motorlarında, içten yanmalı motorlara kıyasla çok daha az aksam bulunuyor; üstelik yalnızca bir adet hareketli parçaları var. Haliyle motor aksamlarının bakım maliyetleri de daha az.
• Performans! Elektrikli araçlar, içten yanmalı motora sahip türdeşlerine kıyasla çok daha kısa sürede yüksek devirlere çıkabiliyor. Bu durum da hem şehir içi hem de şehir dışı kullanımda performans konusundaki iddialarını arttırıyor.
• Sürüş deneyimi! Yalnızca elektrikli motoru bulunan araçlarda motor çok daha sessiz çalışıyor ve özellikle araba içi ses yalıtımı düşük olan otomobillerle kıyaslandığında çok daha pürüzsüz ve sessiz bir sürüş vadedebiliyor.
• Düşük vergi! Elektrik araçların vergisiz fiyatları emsallerine kıyasla daha yüksek olabilir; ancak, fiyat üzerine eklenen ÖTV çok daha az! (%10) Üstelik yalnızca ülkemizde değil; dünyanın birçok bölgesinde elektrikli araçlara vergi ve park indirimleri uygulanıyor ve bu teşviklerin giderek artması bekleniyor.
• 2. el satış fiyatları! Elektrikli araç motorlarının dayanıklı olduğuna ve çok daha az bakım gerektirdiğine yukarıda değinmiştik. Bu durum, aracın yıpranma oranını da azaltıyor ve aracı 0 alıp, 2. el olarak satmak istediğinizde yaşayacağınız fiyat farkını düşürüyor.

Elektrikli Arabaların Dezavantajları

• Uzun şarj süreleri! Elektrikli araçların şarj süreleri, kullanılan şarj yöntemine göre değişse de yaklaşık 1 – 12 saat aralığında değişiyor. Uzun yolda 1 saat çok sorun olmasa da şehir içinde düzenli kullanılan bir araç için oldukça uzun.
• Menzil! Ülkemizde şarj istasyonlarının yoğunluğu günden güne artsa da elektrikli araçların menzili sorun olarak görülmeye devam ediyor; çünkü menzili 500 km’yi aşan modeller de olmasına rağmen ortalama menzil değerleri 200 km!
• Yüksek edinme maliyeti! Elektrikli araçların satış fiyatları hem normal otomobillerden hem de hibrit muadillerinden fazla. Bu durum, kısa vadeli düşünüldüğünde dezavantaj gibi gözükebilir. (Ancak uzun vadede, bakım ve yakıt tasarrufu sağladığı için dezavantaj olmaktan çıkıyor.)
• Lityum madenlerinin yetersizliği! Elektrikli araçlara olan ilgi arttıkça bu araçların bataryalarında kullanılan maden olan lityuma olan talep de artıyor; ancak lityum madenlerinin bu talebi karşılayıp karşılayamayacağı tartışma konusu! Eğer karşılayamazsa hem elektrikli araç üreticilerini hem de gezenimizi bir enerji krizi bekliyor, diyebiliriz.
• Fiyatlardaki artış! Günümüz koşulları düşünüldüğünde dahi elektrikli araba fiyatları birçok sürücüye pahalı geliyor. Ancak, elektrikli araçların bataryalarının yapımında kullanılan lityum madenlerinin yetersizliği nedeniyle lityum fiyatları da giderek tırmanıyor ve fiyatlara yansıyor. Kriz çözülene kadar elektrikli araba fiyatları da ivmelenerek artmaya devam edecek gibi.

Elektrikli Arabaların Özellikleri

Elektrikli araçların avantaj ve dezavantajlarını incelerken temel noktalara değinsek de yakıt tüketimi, performans gibi konularda elektrikli arabaların konuşulacak çok özelliği var! Bu nedenle elektrikli arabaların özellikleri hakkında en çok merak edilenleri de tek tek ele aldık.

Elektrikli Arabalar Kaç Km Gider?

Elektrikli araçların menzilinin bir dezavantaj olduğuna yukarıda değinmiştik. Peki, elektrikli arabalar ne kadar gidiyor? İşte bu sorunun cevabı, arabanın batarya kapasitesinde yatıyor. Motorun 3 ana bileşeninden biri olan bataryanın görevi, kontrol ünitesi vasıtasıyla motora iletilen ve hareket enerjisine dönüşecek olan doğrusal enerjiyi depolamak. Bu nedenle, bu bataryaların kapasitesi ne kadar yüksekse, aracın enerji kapasitesi ve menzili de o kadar fazla oluyor.

Günümüzde elektrikli araçların ortalama menzili ise 150-250 km aralığında! “Bu menzil bana yetmez.” diyorsanız, tabii ki 500 km’yi aşan seçenekler de mevcut. Ancak dikkat: Bir elektrikli arabanın menzilinin yüksek olması, aracı şarj ettiğinizde mutlaka o kadar mesafe katedebileceğiniz anlamına gelmiyor; çünkü hava şartları, sürüş alışkanlıklarınız gibi değişkenler bu menzili düşürüyor. Örneğin, çok sıcak ya da soğuk havalarda elektrikli araba kullandığınızda, motor soğutma/ ısıtma sistemleri de devreye giriyor ve menzilin kısalmasına neden oluyor.

Elektrikli Arabaların Batarya Ömrü Ne Kadar?

Elektrikli arabalar söz konusu olduğunda, sürücülerin kafasındaki en büyük sorulardan biri de batarya ömrü; çünkü tıpkı telefonlarımızda olduğu gibi elektrikli arabalarda da zamanla batarya ömrü azalıyor ve menzilin kısalmasına neden oluyor.

Maalesef elektrikli araçların batarya ömrü konusunda kesin bir rakam vermek şu an mümkün değil ve elimizdeki tek kaynaklar, uzmanların yaptığı açıklamalar. Özellikle JB Straubel tarafından CERAWeek’te açıklanan rakamlar ise dikkate değer; çünkü kendisi hem Tesla hem de Redwood Materials’ın batarya geliştirme süreçlerinde yer almış bir isim. Elektrikli arabaların motor ömrü için verdiği rakam ise 15 yıl!

Ancak, elektrikli arabaların batarya ömrü garantileri markalara göre değişiklik gösteriyor; ortalama garanti süresi ise 8 yıl, yani Straubel’in öne sürdüğü rakamın neredeyse yarısı. Bu nedenle, elektrikli arabaların batarya ömründense bataryanın yıllık verim kaybına odaklanmak ve ömrünü uzatmak için firmaların önerilerine uymak, şu an için en doğrusu olabilir.

Elektrikli Araba Bataryalarında Kapasite Kaybı

Elektrikli arabaların batarya kapasitelerindeki ortalama yıllık kayıp %1-3 arasında değişiyor. Ancak kullanıcıların bu konuda paylaştığı deneyimler ciddi oranda farklılık gösteriyor. Aracın batarya kapasitesi ve menzil kaybının yıllık %5 olduğunu söyleyen de var; %1-1,5 olduğunu söyleyen de! Bu nedenle, almayı düşündüğünüz elektrikli aracın batarya kapasitesi için verilen garanti süresine dikkat etmeniz çok önemli. Bu süre hem yüzdelik kapasite kaybı hem de km olarak sunuluyor ve” 8 yıl içinde battarya kapasitesi %70 altına düşerse ücretsiz batarya değişimi” gibi garantiler veriliyor.

Ayrıca, elektrikli araba üreticilerinin bu kaybı azaltmak için birkaç önerisi de mevcut! Aracın bataryasının tamamen boşalmasına izin vermemek, ekstrem sıcaklık değerlerine maruz bırakmamak gibi yöntemlerle kapasite kaybını en aza indirebilirsiniz.

Elektrikli Arabalar Nasıl Şarj Edilir?

Elektrikli arabaların şarj edilmesi 2 farklı yöntemle mümkün:

• AC şarj: “Alternatif akım ile şarj” olarak da bilinen bu yöntemde, şarj istasyonundaki şebekeden ya da evinizdeki prizden gelen alternatif akım, elektrikli araçlarda bulunan bir dönüştürücü tarafından doğrusal akıma çevriliyor.
• DC şarj: “Doğru akım ile şarj” olarak da bilinen bu yöntemde ise şebekedeki alternatif akım, yine istasyonda doğrusal akıma dönüştürülüyor ve araca öyle aktarılıyor.

AC Şarj ve DC Şarj Arasındaki Farklar

2 şarj yönteminin de çalışma prensibini yukarıda açıkladık. Peki, sağladıkları avantaj ve dezavantajlar neler?

Özellikler	AC Şarj	DC Şarj
Güç	≤ 22 kW	24-175 kW
Şarj süresi	6-12 saat	1-4 saat
Fiyat	Daha düşük	Daha yüksek
Yaygınlık	Yüksek (Ev tipi prizler de dahil!)	Düşük

En Ucuz Elektrikli Araba Modelleri

Sıra geldi Türkiye’de satılan en uygun elektrikli araba modellerine! Elektrikli arabalar her ne kadar yakıt ve bakım sorunları olmadığı için uzun vadede uygun olsa da satış fiyatları diğer otomobillere kıyasla yüksek. Ancak, Türkiye’de satılan uygun elektrikli araba modelleri de yok değil. Biz araba.com olarak sizler için uygun fiyatlı 6 elektrikli araba modelini seçtik bile!

Citroën ë-C4

Citroën ë-C4, ülkemizde satılan en ucuz elektrikli araba modellerinden biri; üstelik fiyatı birçok benzinli/dizel otomobilin sıfır fiyatı ile de yarışır durumda. Aracı öne çıkaran bir diğer nokta ise menzil! Düşük fiyatına rağmen ë-C4, 50 kWh bataryaya ve 350 km menzile sahip. Şarj süresi ise 30 dk-9 saat arasında değişiyor. Ayrıca, 8 yıl veya 160.000 menzil boyunca batarya kapasitesinin %70’in altına düşmeyeceği Citroën tarafından garanti ediliyor.

Fiyat-performans dengesinin yanı sıra kompakt tasarımı ve genç görüntüsü ile de dikkat çeken ë-C4’ü sokaklarda daha fazla görmeye başlayacak gibiyiz!

Renault Zoe

Ucuz elektrikli araba modellerinden biri de Renault Zoe. Model, elektrikli araba olduğu için zaten çevre dostu; ancak özellikle %100 geri dönüştürülmüş malzemelerden üretilen iç kabini ile bu iddiasını daha da güçlendiriyor. Üstelik ergonomi ve sürüş konforundan ödün vermeden!

Batarya kapasitesi 52 kWh olan modelin, menzili ise 377 km ve 8 yıl veya 160.000 menzil garantisi Renault Zoe’da da mevcut. Şarj süresi ise 1 – 25 saat (ev tipi şarj) arasında değişiyor.

Seres 3

Uygun fiyatlı bir elektrikli SUV arayışındaysanız, Seres 3’e mutlaka göz atmanızı tavsiye ederiz. Mavi ızgarası ve dikişleri ile modern bir görünüme sahip olan bu model, klasik SUV çizgilerinden de ödün vermiyor ve premium bir görüntü yakalamayı başarıyor. Seres 3’ü farklı kılan özelliği ise geniş iç hacmi! Diz ve baş mesafesinin genişliği, arka koltuklar yatırılarak arttırılabilen geniş bagaj hacmi gibi özellikler, Seres 3’ün kalabalık aileler için de uygun bir elektrikli araba olmasını sağlıyor.

Pil kapasitesi 53 kWh olan aracın menzili 310 km. Ancak, hızlı şarj ile 30 dk’da bataryanın %80’inini doldurmak mümkün. AC şarjla ise 8 saat gibi bir sürede batarya %100 doluyor.

Mini Cooper

Kadınların en çok tercih ettiği araba modellerinden olan Mini Cooper’ın da elektrikli modeli mevcut; üstelik bildiğimiz şirin tasarımından hiçbir şey kaybetmemiş! Geniş renk seçeneği, şehir içi kullanımda kolaylık sağlayan küçük boyut… Her şey bildiğimiz gibi! Ancak, elektrikli Mini Cooper’ın yalnızca 4 koltuk seçeneği mevcut.

Batarya konusunda ise rakiplerinden geri kalmıyor: aracın 32 kWh batarya kapasitesi var ve 232 km menzile ulaşabiliyor. Fiyat olarak ise yine benzinli/dizel otomobillerin sıfır fiyatları ile yarışır durumda.

Hyundai Kona

Kona ailesinin elektrikli üyesi Kona Elektrik’in uzun menzilli versiyonu 64 kWh batarya kapasitesi ve 484 km menzil ile oldukça iddialı; üstelik en ucuz elektrikli araba modellerinden biri olmasına rağmen, menzili birçok elektrikli arabadan da uzun!

Aracın 39,2 kW’lık versiyonu olan Hyundai Kona Elektrik 100kW Progressive’de ise bu değerler, 39 kW batarya kapasitesi ve 305 km menzile düşüyor. Kona elektrikli modelinin, 8 yıl veya 160.000 km garantisinin yanı sıra 5 yıl ve 100.000 km’ye kadar Hyundai onarım güvencesi de olduğunu ayrıca belirtmek isteriz.

Peugeot e-2008

Listemizin bir diğer elektrikli SUV modeli de Peugeot e-2008! Aslan pençeli led farları, krom kaplama ızgarası ve yatık ön camı ile görüntü olarak Peugeot 2008’den farkı bulunmayan e-2008, elektrikli araba kategorisinin iddialı üyelerinden. Peugeot e-2008 batarya konusunda da muadilleri ile yarışır durumda. Batarya kapasitesi 50 KWh olan modelin menzili 332 km. Şarj olma süresi ise 1 – 7.5 saat arasında değişiyor.

Uygun fiyatlı bir elektrikli SUV sahibi olmak ve sportif-modern tasarımdan da ödün vermemek istiyorsanız, Peugeot e-2008’e mutlaka göz atmanızı tavsiye ederiz.

🚗	Batarya kapasitesi	Menzil	Azami tork	Azami Hız	Motor gücü	Segment
Citroën ë-C4 (2022)	50 kW	349 km	260 nm	150 km/h	100 kW – 136 hp	x
Renault Zoe 80 kW Z.E. 50 (2022)	52 kW	377 km	225 nm	135 km/h	80 kW – 108 hp	B
Seres 3 (2022)	53,61 kW	310 km	300 nm	155 km/h	120 kW – 161 hp	C7
Mini Cooper (2022)	32,6 kW	232 km	270 nm	150 km/h	135 kW – 184 hp	B
Hyundai Kona Elektrik 100kW Progressive (2022)	39,2 kW	305 km	395 nm	155 km/h	100 kW – 136 hp	B
Peugeot e-2008 (2022)	50 kW	332 km	260 nm	130 km/h	100 kW – 136 hp	B

Sıkça Sorulan Sorular