Otomatik vites seçeneği, özellikle yoğun trafikte araç kullanan sürücülere konforlu sürüş deneyimi yaşatması nedeniyle sıkça tercih ediliyor. Otomotiv firmaları da bu talebe cevap verebilmek için ürettikleri modellerde tam ve yarı otomatik vites sistemlerine yer veriyor. Haliyle bu durum, kullanım tarzlarına en çok uyan seçeneğin hangisi olduğunu belirlemeye çalışan sürücüleri her iki otomatik vites seçeneği hakkında da detaylı bilgi sahibi olmaya zorluyor. İsterseniz sözü daha fazla uzatmadan yarı otomatik vites hakkında bilinmesi gerekenlere geçelim.
Vitesin Anlamı Nedir?
Vites motorun gücünü tekerleklere vermesiyle aracın hızının artmasını veya azalmasını sağlayan bir mekanizmadır. Aracın hızının az olması durumunda vites küçültülürken hızın yüksek olması durumunda vitesin artırılması gerekiyor. Viteste yaşanan artış ve azalışa bağlı olarak da tekerleklerin aldığı güç değişikliğe uğruyor.
Otomobillerde kullanılan vitesler otomatik ve düz vitesler olarak adlandırılır. Yarı otomatik vitese geçmeden önce bu iki vites arasındaki farkı anlatacağız. Bu sayede otomatik vitesi anlayan kişilerin yarı otomatik olan vitesi daha iyi anlayacağına inanıyoruz.
Düz ve Otomatik Vitesin Farkı Nedir?
Araçlarda yer alan iki vites düz ve otomatik vites olarak adlandırılıyor. Bu iki vitesin birbirinden farklı özelliklere sahip olmaları vitesin kullanımında da farklılık gösteriyor.
İki vites arasındaki en büyük fark düz viteste, vitesin artırılması için debriyaj ismi verilen bir pedal bulunması. Bu sayede kişiler vites artışı ve azalışını pedallar yardımıyla kontrol edebiliyor. Ancak otomatik vitesli araçlarla şoförlerin vitesleri kontrolü için bir debriyaj pedalı bulunmuyor. Çünkü bu araçlarda vites değiştirme işlemi araç tarafından otomatik olarak yapılıyor. Bu sayede şoförler yanlış vites değiştirme veya vites değiştirme için zaman harcamamış oluyorlar.
Yarı Otomatik Vitesin Anlamı Nedir?
Yarı otomatik vites kavramı ise otomatik vitesin farklı bir versiyonu oluyor. Yarı otomatik vitese sahip olan araçlar aslınd vites kutusu olan ancak debriyaj bulunmayan araçlar.
Düz Vites İle Yarı Otomatik Vitesin Benzerlikleri
Yarı otomatik vitese sahip olan araçlar otomatik vitesli araç grubuna girmiş olmalarına rağmen ekipman açısından otomatik vitesli araçlardan ayrılıyorlar. Yarı otomatik vitesli arabalar ekipman açısından düz vitesli olan araçlarla daha fazla benzerlik taşıyor. Çünkü düz vitesli araçlarda yer alan vites kutusu yarı otomatik olan araçlarda da yer alıyor.
Ancak araçların vites kutularına sahip olmalarına rağmen vites değişimini sağlayacak bir debriyaj pedalı bulunmuyor. Vites değişimi ise otomatik vitesli araçlarda olduğu gibi vites robotu aracılığıyla gerçekleşir. Bunun dışında yarı otomatik vitesli araçların düz vitesli araçlarla yakıt tüketimi, sürüş performansı ve çalışma özellikleri konusunda da benzerlik taşıyor.
Yarı Otomatik Vites ve Otomatik Vites Farkı Nedir?
Yarı otomatik vites ile otomatik vites arasında, kullanıcı deneyimini ve araç performansını etkileyen bazı farklar bulunuyor:
- Kullanıcı deneyimi açısından iki vites türü arasındaki ayrım, yokuş ve rampada kendisini fazlasıyla hissettiriyor. Yarı otomatik vitesli araçta yokuş kalkış desteği yok ise geri kayma meydana gelebiliyor. Bunu engellemek için kalkış esnasında fren pedalına basılı tutmak gerekiyor. Oysa tam otomatik şanzımana sahip araçlarda, eğimin dikleştiği yerlerde ekstra çaba harcamaya gerek kalmıyor.
- Yarı otomatik ve otomatik vites arasındaki bir diğer fark ise debriyaj sistemindeki yapısal farklılıktan kaynaklanıyor. Yarı otomatik vitesli araçlarda, mekanik debriyaja yer veriliyor. Dolayısıyla eğimli yollarda kullanım sıklığına bağlı olarak debriyaj balatasında zorlama ve aşınma durumu söz konu olabiliyor. Tam otomatik vitesli araçlarda ise debriyajın zorlanması ve aşınması gibi problemler çok daha nadir gerçekleşiyor.
- Kullanıcı deneyimi açısından iki şanzıman seçeneği arasındaki en bariz fark, vites geçişlerinde gözlemlenebiliyor. Eğer aracınız yarı otomatik şanzımana sahipse vites geçişini hissetmezsiniz. Yarı otomatik vitesli otomobillerde ise geçişleri manueldeki kadar olmasa da hissetmeniz mümkün.
- Yarı otomatik şanzımanlı modellerde ayrıca tork kaybı güç doğrudan konvertöre gitmediği için çok daha az. Buna karşılık tam otomatik vites sisteminde güç önce konvertöre gittiğinden tork kaybı bazen fark edilebilir seviyelere çıkabiliyor.
Yarı Otomatik vites kullanımı ve avantajlarına geçmeden öncec Manul Vites mi Otomatik Vites mi? yazımıza da göz atmanızı tavsiye ederiz.
Yarı Otomatik Vites Nasıl Kullanılır?
Yarı otomatik vites kutusu, yapısal açıdan düz şanzıman sistemindeki türdeşiyle neredeyse bire bir aynıdır. Özellikle tek kavramalı yarı otomatik viteslerde, yapısal benzerliğin çok daha fazla olduğunu rahatlıkla gözlemleyebilirsiniz. Yapısal benzerliğe tezat oluşturacak şekilde, yarı otomatik viteste debriyaj pedalı bulunmuyor. Bu farklılık, sürücüler açısından kullanım kolaylığını beraberinde getiriyor.
Yarı otomatik viteste; park (P), boş (N), geri (R), sürüş (D) ve manuel (M) olmak üzere 5 mod yer alıyor. Vitesi “D” yani sürüş moduna getirdiğinizde, araç geçişleri kendisi gerçekleştiriyor. Manuel moduna geçildiğinde ise sürücü, tıpkı düz şanzımanlı araçlarda olduğu gibi vites geçişlerinde tam kontrol sahibi oluyor. Ancak bu noktada, yarı otomatik vitesin sürücülere sağladığı bir başka kolaylık ön plana çıkıyor. Eğer sürücü devir aralığını kaçırırsa sensörler yardımıyla araç gecikmeyi algılıyor ve duruma müdahale ederek doğru vitese geçişi sağlıyor.
Yarı otomatik vites çeşitleri, tek ve çift kavramlı olmak üzere ikiye ayrılıyor. Tek kavramlı sistemlerde, yalnızca bir baskı balata bulunuyor. Yapısal özelliğinden dolayı tek kavramalı sistemlerde, vites geçişlerinde bazen aksamalar ve sekmeler olabiliyor. Çift kavramalı yarı otomatik sistemlerde ise iki adet baskı balataya yer veriliyor. Bu parçalardan ilki birinci, üçüncü, beşinci ve yedinci viteslerin geçişini üstleniyor. Diğer baskı balataysa ikinci, dördüncü, altıncı ve sekizinci vitese geçişte devreye giriyor.
Yarı Otomatik Vites Avantajı
Yarı otomatik vitesin sağladığı avantajlar, çalışma prensibinin ardından çoğu sürücünün en çok merak ettiği konu.
- Yarı otomatik şanzımana sahip bir araç kullanarak elde edebileceğiniz kazanımların başında, düşük yakıt tüketimi geliyor. Yapısal açıdan düz vitese benzerliği, bu avantajın ortaya çıkmasındaki ana nedeni oluşturuyor.
- Yapısal benzerlikten dolayı ayrıca yarı otomatik şanzımanı kullanırken düz vitese oldukça yakın sürüş performansı elde edebilirsiniz.
- Yarı otomatik vitesli araçlar, günlük kullanımda rahatlık sağlayan modeller arasında sayılıyor. Özellikle şanzıman sistemi çift kavramalı ise vites değişimini hissetmek neredeyse imkansız hale geliyor.
- Üstelik sürücü istediği an vites geçişlerini kontrol edebiliyor. Bu avantaj sayesinde de aynı araçtan farklı performanslar alabilme imkanı doğuyor.
Yarı Otomatik Vites Dezavantajı
Şanzıman seçimi, motorlu taşıt satın alırken dikkat edilmesi gereken en önemli konular arasında. Zira şanzıman, hem performansı hem de sürüş deneyimini doğrudan ilgilendiriyor. Dolayısıyla şanzıman çeşitleri arasından seçip yaparken avantajları kadar dezavantajlarını da bilmek gerekiyor.
- Yarı otomatik vites özelinde dezavantajlar sıralandığında, öncelikle tek kavramalı sistemin sebep olduğu hissiyat göze çarpıyor. Kullanmakta olduğunuz araçta tek kavramalı yarı otomatik şanzıman varsa bazı vites geçişlerini hissedebilirsiniz. Hatta dur/kalk yapılan yoğun trafiğe girdiğinizde bu hissi çok daha sık deneyimleyebilirsiniz.
- Sürücüler, vites geçişlerinden bağımsız olarak bir diğer dezavantaj ile satın alma aşamasında karşılaşıyor. Çünkü yarı otomatik vitesli araçların satış fiyatları, özellikle manuel şanzımanlı modellere göre yüksek seviyelerde seyrediyor.
Neden Yarı Otomatik Vites Tercih Edilmelidir?
Farklı sürüş tarzlarını destekler nitelikte olması, sürücülerin yarı otomatik vitesi tercih etmelerindeki en önemli faktör olarak öne çıkıyor.
Yoğun trafikte her şeyi kontrol etme stresinden uzaklaşmak istediğinizde şanzımanı otomatik moda alabilirsiniz. Üstelik bu moda geçip sürüş konforunu maksimuma çıkartırken benzin sarfiyatı konusunda da endişe etmenize hiç gerek kalmıyor.
Tüm bunlara ek olarak sürüş deneyiminden keyif almak sizin için önemliyse yol durumuna göre manuel moda geçiş yapıp aracınızdan istediğiniz performansı çok daha rahat biçimde elde edebilirsiniz.
Sürüş konforunuzu maksimuma çıkartacak otomatik vites sistemine sahip otomobilleri incelemek için hemen Carvak.com’u ziyaret edin. Ekspertiz onaylı ve kalite sertifikalı araç sahibi olma fırsatını daha fazla ertelemeyin!