Sürüş güvenliği için marşpiyelin çok önemli olduğunu mutlaka duymuşsunuz. Hatta nemli bir iklimde yaşıyorsanız marşpiyel paslanmasının ciddiyetini de. Peki ama marşpiyel nedir ve ne işe yarar? Araba.com olarak, marşpiyel hakkında tüm merak edilenleri sizler için derledik ve cevapladık. Hazırsanız, “Marşpiyel nedir?” sorusu ile başlayalım?
Marşpiyel Nedir?
En basit tanımıyla marşpiyel, aracın iskeletini bir arada tutan çelik parçadır. Araçlarda sağ ve sol marşpiyel olmak üzere 2 adet bulunan marşpiyel, aracın her iki tarafının da tavan ile bağlanmasını sağlar. Ancak, marşpiyelin tek görevi araç iskeletini bir arada tutmak değildir; kaza anında yolcuların güvenliğini sağlamaktan sürüş esnasında araç parçalarının hasar almamasına yardımcı olmaya kadar birçok görevi vardır.
Marşpiyel Nerededir?
Öncelikle bu soruya yanıt vermek istedik; çünkü marşpiyelin yalnızca çamurlukları bağlayan ya da aracın altında bulunan bir parça olduğu algısı çok yaygın. Ancak, bu bilgi doğru değil; aslında marşpiyel, aracın kapı altından başlayarak teker yuvalarına ve direk gibi tavanına kadar ulaşan büyük bir parçadır. Gözünüzde üstü açık bir çelik sepet gibi de canlandırabilirsiniz.
Ancak, birçok modelde marşpiyeli doğrudan görmek mümkün değildir; çünkü marşpiyel üzerinde metal ya da plastik kaplamalar kullanılır ve marşpiyel kapatılır. Ancak, özellikle araç kapılarının altında kalan kısmı görmek daha kolaydır. Eğer bu bölgenin altına baktığınızda, çelik bir iskelet görüyorsanız marşpiyel karşınızda!
Marşpiyel Ne İşe Yarar?
Marşpiyelin ne olduğu ve nerede bulunduğuna değindik. Peki ya görevleri? İşte “Marşpiyel ne işe yarar?” sorusuna yanıt olabilecek başlıca marşpiyel görevleri:
- Aracın ön ve arka kısmını birleştirir.
- Araç iskeletini destekler ve dağılmasını önler.
- Aracın orta bölümünün sarkmasını engeller; hem tavan hem de araç altından destek sunar.
- Aracın aldığı darbeleri dengeli bir şekilde dağıtır ve böylece kazalarda alınan hasarı azaltır.
- Kaza anında yolcular için çelikten bir yaşam üçgeni oluşturur ve özellikle arkadan-önden alınan darbelerin yolcuya vereceği zararı minimuma indirir.
- Bozuk yollarda yerle ilk temas eden bölgedir ve araca koruma sağlar.
Marşpiyelin görevi araç iskeletini bir arada tutmak olarak bilinse de aslında sürüş güvenliğinde oynadığı rol çok daha büyüktür. Ancak, özellikle yerle temas eden ilk bölüm olması nedeniyle marşpiyelde zamanla deformasyon olması normaldir. Peki, bu kadar önemli bir parça olan marşpiyel neden hasar alır ve marşpiyel hasarı nasıl giderilir?
Marşpiyel Hasarının Nedenleri
Marşpiyel hasarına neden olan başlıca durumlar:
- Mıcırlı, bozuk ve kasisli yollarda araç kullanmak
- Kaldırım gibi alçak alanlara sürtmek / çarpmak
- Aracın düzenli olarak buz çözücü tuzlara maruz kalması
- Aracın yüksek neme maruz kalması
- Yüksek araçlara sonradan yan basamak ekletmek (Bu basamaklar genelde marşpiyele sabitlenir.)
- Araca marşpiyel uzatıcı parçalar ekletmek
- Ve tabii ki kaza
Marşpiyel Onarımı Nasıl Yapılır?
Marşpiyel hasarı genelde 2 şekilde oluşur:
- Kaza, çarpma, sürtme gibi nedenlerle marşpiyelde fiziksel hasar oluşması
- Marşpiyel paslanması
En sık görülen marşpiyel hasarı olan paslanma, hızlıca çözülebilen ve aracın değerini düşürmeyen bir durum olsa da fiizksel hasarda durum maalesef böyle değil.
Eğer marşpiyel paslanması söz konusu ise, onarım işlemi pasın boyutuna göre karar verilir. Eğer marşpiyelin iç tarafında paslanma başladıysa, pas önleyiciler ile durum kontrol altına alınabilir ve hasarın büyümesi engellenir. Ancak, eğer marşpiyel paslanması, araca yandan bakıldığında fark edilecek kadar ilerlediyse ya da dışa ulaştıysa, paslı parçanın kesilip yerine yenisinin eklenmesi tercih edilmelidir; tabii ki paslanma bölgesel ise. Marşpiyelde genel bir paslanma varsa ya da pas geniş alana yayıldıysa, marşpiyel paslanmasını önlemenin tek yolu değişimdir. Marşpiyelin tamamen değiştirilmesi, araç değerini düşürse de sürüş güvenliği için pası göz ardı etmemek ve değişimi ertelememek önemlidir; çünkü pas, marşpiyelin direncini düşürür.
Eğer marşpiyelde göçük / eğilme vb. söz konusu ise, araç ciddi bir kaza atlatmadığı sürece, marşpiyel eğilmesi gibi sorunlar çok ciddi değildir ve marşpiyelin fiizksel formunun düzeltilmesi ile çözülebilir. Fiziksel formun düzeltilmesi için birçok farklı yöntem olsa da punto kaynak makinesi ile düzeltme işlemi en yaygın olanıdır.
Marşpiyel Hasarı Önemli Midir?
Evet. Marşpiyel paslanması da marşpiyelin fiziksel formunun bozulması da oldukça önemli sorunlardır. Paslanma marşpiyel direncini düşürdüğü, form bozukluğu ise darbenin dağılımını etkilediği için kaza anında yolcu güvenliğini tehlikeye atar. Basit bir örnekle açıklamak gerekirse:
Marşpiyel hasarı olmayan bir araç, bir direğe çarptığında, darbe araca yayıldığı için araç parçalanmaz ve çarpma hızı çok yüksek olmadığı sürece direk araç içine ilerlemez.
Marşpiyel hasarı olan bir araç, direğe çarptığında ise, marşpiyel direnci düştüğü için aracın 2’ye ayrılma ve direğin yolculara ulaşma ihtimali daha yüksektir.
Bu örnekten de anlaşılacağı üzere, marşpiyelde oluşacak herhangi bir sorun göz ardı edilmemeli ve mutlaka işinin ehli biri tarafından tamiri gerçekleştirilmelidir. Aracın değerinin düşmemesi için, marşpiyeli tamamen değiştirmemek ve geçici çözümler aramak ise oldukça tehlikelidir.
Marşpiyel nedir, ne işe yarar ve marşpiyel hasarı, konularına tek tek değindik. Eğer araç parçaları, görevleri ve araçlardaki sistemler hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz, Araç Terimleri Sözlüğü‘müzü takip edebilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
Evet. Eğer marşpiyel paslanması, marşpiyelin dışına kadar ulaştıysa sorun büyüktür ve araç değerini düşürür.
Evet. Ancak, marşpiyel değişimini ertelemek, yolcu güvenliğini ciddi anlamda tehlikeye attığı gibi herhangi bir kazada aracın perte çıkma ihtimalini de arttırır. Ayrıca, araç satılmaya çalışıldığında ekspertiz raporuna hasarlı marşpiyel de geçer ve aracın değeri, marşpiyel değişimi olmasa da düşer.
Marşpiyel çelikten yapılır. Üzerinde demir ya da plastik kaplamalar bulunsa da marşpiyelin kendisi çeliktir.
Evet. Yüksek neme maruz kalan araçlarda, marşpiyel paslanması oluşur ve bu durum, marşpiyel direcinin düşmesine neden olur.