Küresel ısınmaya bağlı iklim değişikliğinin ana sebeplerinin başında, motorlu kara taşıtlarının atmosfere yaydığı zararlı gazlar geliyor. Hayatı kolaylaştırıp kilometreleri göz açıp kapayıncaya kadar aşmamızı sağlayan bu araçların çevreye olan etkilerini kısıtlamak için pek çok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de egzoz emisyon testi yapılıyor. Sizin için hazırladığımız bu yazının devamında “Egzoz emisyon ölçümü nedir?” gibi soruların detaylı yanıtlarını bulabilirsiniz.
Egzoz Emisyon Ölçümü Nasıl Yapılır?
Aracın trafiğe çıkabilmesi için egzoz emisyon değerlerinin mutlaka uluslararası standartlar doğrultusunda belirlenmiş sınırlar içerisinde olması gerekiyor. Bu amaçla gerçekleştirilen ölçümlere egzoz emisyon ölçüm testi deniyor.
Testler, iki aşamalı yapılıyor:
- İlk aşamada araç rölantiye alınıp egzoz sisteminden ne kadar zararlı gaz çıktığı ölçülüyor.
- İkinci aşamada ise aynı işlem, araç yüksek devirdeyken tekrarlanıyor. Emisyon ölçümü sonucunda değerler belirli sınırların içerisindeyse sürücüye aracının testi geçtiğini gösteren bir pul veriliyor. Aksi durumda, yani egzozdan çıkan kimyasalların miktarının yasal sınırların üzerinde çıkması halinde test başarısız sayılıyor.
Yalnızca tek bir yakıt tipini kullanan araçlara, iki aşamalı standart test prosedürü uygulanıyor. Aracın çift yakıtlı olması durumunda, ölçüm her bir yakıt tipi için ayrı ayrı yapılıyor. Örneğin aracınız hem LPG hem de benzinle çalışıyorsa her iki sistem için prosedür baştan başlatılıyor. Çift enerji kaynağıyla çalışan araçlar denildiğine ilk akla gelen seçenek olan hibrit araçların ise bu teste girme zorunluluğu yok.
Egzoz Emisyon Ölçümü Ne Kadar Sürede Yapılmalıdır?
Egzoz emisyon ölçümü, aracın türüne göre farklı sıklıklarda yapılıyor:
- Binek araçlarda ve resmi otomobillerde ilk muayene, taşıt trafikte üçüncü yılını doldurduktan hemen sonra gerçekleştiriliyor. Sonraki her iki yılda bir, emisyon ölçümü tekrarlanıyor.
- Ticari araçlarda ve diğer motorlu taşıtlarda ise ölçüm daha sık yapılıyor. Söz konusu motorlu kara taşıtlarında, egzoz emisyon değerlerinin ölçümü her yıl gerçekleştiriliyor.
Aracınızın emisyon ölçüm zamanının gelip gelmediğini, e-Devlet aracılığıyla Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın sorgulama sayfasına erişerek kontrol edebilirsiniz.
Yukarıda belirtilenler dışında emisyon ölçümünden muaf araçlar da bulunuyor. Tarım ve ormancılık faaliyetlerinde kullanılan traktörler, bu kapsamda değerlendiriliyor. Benzer şekilde 1979 yılı ve öncesinde üretilmiş dizel motorlu araçlar, ölçüm muafiyeti bulunan taşıtlar kategorisinde yer alıyor. Traktörler ile yıl kriterine uyan bazı araçlara ek olarak motosikletler ve mopedler için de ölçüm zorunluluğu bulunmuyor.
Egzoz gazı emisyon ölçümü yaptırmadığınız takdirde trafik kontrolü sırasında tarafınıza ceza kesilmesi riskiyle karşılaşabilirsiniz. Bu duruma ek olarak rutin araç muayenesinde emisyon ölçümüne yönelik test ile ilgili sonuçlara ihtiyaç duyuluyor. Dolayısıyla muayene öncesinde emisyon ölçümünü mutlaka yaptırmanız gerekiyor. Çünkü ölçüm yapılmamış araçlar kusurlu sayılıyor. Kusurlu araçların, tüm eksiklerini tamamlamaları ve tekrar muayeneye girmeleri beklendiğinden ciddi zaman kayıpları meydana gelebiliyor.
Egzoz Gazı Emisyon Ölçümü Nerede Yaptırılır?
Ülkemizde egzoz emisyon ölçümü, yalnızca resmi yetkili konumundaki TÜVTÜRK istasyonlarında yapılabiliyor. Uluslararası standartlara uygun olarak gerçekleştirilen testler aracılığıyla aracınızın emisyon değerlerini belgelendirmek için özel kurumun hizmetinize sunduğu çevrimiçi randevu sisteminden yararlanabilirsiniz.
İstasyonda sunulan ölçüm hizmeti esnasında bazı evrakları yanınızda bulundurmanız gerekiyor:
- Aracın tescil ve trafik belgeleri
- Nüfus cüzdanı / Ehliyet / Pasaport gibi T.C. kimlik numaranızın yazılı olduğu bir belge
- Motorlu taşıt emisyon ruhsatı
Eğer araç ilk defa teste girecekse motorlu taşıt emisyon ruhsatı belirli bir ücret karşılığında istasyonlardan kolayca temin edilebiliyor. Emisyon testine girmeden önce son olarak aracın egzoz sisteminde herhangi bir yapısal kusur bulunup bulunmadığını kontrol etmenizde fayda var. Kontrol esnasında varsa katalitik konventöre de göz atmayı sakın unutmayın. Zira egzoz sistemindeki herhangi bir parçada arıza ya da yapısal kusur bulunması durumunda, araç teste alınmıyor.
Egzoz Emisyon Değerleri Nasıl Düşürülür?
Belli başlı noktalara dikkat ederek aracınızın egzoz emisyon değerlerinin düşük seviyelerde kalmasını sağlayabilirsiniz. Bu doğrultuda ilk adımı, aracın periyodik ve ağır bakımlarını zamanında yaptırarak atabilirsiniz:
- Yetkili servis tarafından gerçekleştirilen kapsamlı bakımlar dışında kendiniz de belirli parçaların durumunu kontrol edebilirsiniz. Örneğin egzoz gazı devirdaim valfinin ve dizel partikül filtresinin temiz olup olmadığına belirli aralıklarla göz atabilirsiniz.
- Egzoz emisyon değerlerinin düşük seviyede kalması için ayrıca partikül filtresinin asla devre dışı bırakılmaması gerekiyor.
- Benzer şekilde hava ve mazot filtrelerinin durumunu da gözden geçirebilirsiniz.
- Aracınız LPG’li ise gaz ayarına baktırabilirsiniz.
Egzoz Emisyon Arızası Nasıl Giderilir?
Egzoz emisyon arızası, bir araçtan çevreye normalden yüksek miktarda zararlı gaz çıkışının gerçekleşmesi durumunu ifade ediyor. Egzoz emisyon ışığının yanmasıyla kendini belli eden bu sorunun nedenleri araştırılırken genelde ilk olarak sensörlere bakılıyor. Eğer sensör arızası yoksa egzoz gazı devirdaim valfine (EGR) odaklanılıyor. Bazen sensör ve EGR arızalarının dışında bağlantı yerinden çıkmış ya da çatlamış vakum hortumu da egzoz emisyon ışığının yanmasına yol açabiliyor. Böyle bir durumla karşılaştığınızda aracınızı hemen yetkili servise götürüp egzoz sisteminin kontrol edilmesini sağlayabilirsiniz. Kontrol sonucunda arızalı olduğu tespit edilen parça veya parçaların değiştirilmesi, sorunun giderilmesi için yeterli.
Egzoz Emisyon Değerleri Ne Olmalı?
Egzoz emisyon değerleri, aracın katalitik dönüştürücü ve benzeri donanımlara sahip olmasına ve üretim yılına göre farklılık gösteriyor.
Eğer araçta bu tarz donanımlar yoksa;
- 1975’ten öncekiler için hacimde %6
- 1975-1986 arasında üretilenler için %4,5
- 1986 sonrası için %3,5 ideal oran olarak kabul ediliyor.
Katalitik dönüştürücü ve benzeri donanıma sahip motorlu kara taşıtlarında ise;
- Rölantide en fazla %0,5’lik (hacimde) değere izin veriliyor.
- Bu değer, yüksek devirde en fazla %0,3 olabiliyor.