Ehliyet Sınıfları ve Kapsamları Nelerdir?

Eskiden ehliyet alma yaşını tutturan herkes ehliyet sahibi olabiliyordu. Ancak, 1 Ocak 2016 yılında yapılan düzenleme sonrasında ehliyet sınıfları ve kapsamlarında değişikliğe gidildi. Bu düzenleme sonrasında “Ehliyet sınıfları nelerdir?”, “Hangi ehliyetle hangi araç kullanılabilir?” gibi sorular da arttı; çünkü artık ehliyet alırken yalnızca yaş değil, deneyim şartı da getirildi ve ehliyet alma süreci biraz daha karmaşık hale geldi. Ancak endileşenmeyin; araba.com olarak hangi sınıf ehliyetle hangi araçları kullanabileceğinizi ve ehliyet türleri için aranan deneyim kriterlerini sizler için tek tek açıkladık. Hazırsanız başlayalım!

Ehliyet Sınıfları Nelerdir?

• M sınıfı
• A sınıfı
• B sınıfı
• C sınıfı
• D sınıfı
• F sınıfı
• G sınıfı

Ehliyet türleri bu 7 genel sınıf altında toplanıyor; ancak kullanılacak olan aracın teknik özelliklerine göre bu sınıfların alt sınıfları da var ve farklı araçlar için farklı alt sınıflarda ehliyetlere ihtiyacımız var. O halde, her bir sınıfı ve alt sınıflarının kapsamlarını detaylıca inceleyelim.

Motosiklet Ehliyetleri Neler?

Motosiklet kullanmak için M ve A sınıfı (A1, A2 ,A) ehliyetler gerekiyor. Bu 4 ehliyet tipinin de geçerli olduğu araç sınıfları ve yaş kriterleri ise birbirinden farklı.

M Sınıfı Ehliyet

M sınıfı ehliyet motorlu bisiklet kapsamına giren 2, 3 ya da 4 tekerlekli araçların, yani mopedlerin kullanımı için veriliyor. (Normal motosikletlerin değil!) 16 yaşından büyük herkes 10 yıl geçerli olan M sınıfı ehliyet için başvurabiliyor; ancak, M sınıfı ehliyetle kullanılabilecek mopedlerde bazı kriterler mevcut:

• Azami hızı 45 km/h olmalı.
• Silindir hacmi 50 cc’yi geçmemeli.
• Elektrikli ise 4 kW’ı geçmemeli.
• 4 tekerli ise ağırlığı 350 kiloyu geçmemeli.

Bu kriterler hariç M sınıfı ehliyet için herhangi bir deneyim vb. beklentisi ise yok. Hatta eğer halihazırda ehliyet sahibiyseniz, M sınıfı ehliyet almadan da kendi ehliyetinizle bu araçları kullanabilirsiniz. Moped kapsamında olmayan normal motosikletler için ise A sınıfı ehliyet şart!

A Sınıfı Ehliyetler Neler?

• A1
• A2
• A

A sınıfı ehliyetler 3 ayrılıyor ve hepsinin gereksinimleri farklı. Bu nedenle, gelin önce şartlarına sonra da ayrıntılarına bakalım.

Ehliyet sınıfı	Kapsam	Yaş	Tecrübe	Geçerlilik süresi
A1	M	16	x	10 yıl
A2	M ve A1	18	x	10 yıl
A	M. A1 ve A2	20	2 yıllık A2 ehliyet ya da 24 yaş	10 yıl

A1 Sınıfı Ehliyet

A1 sınıfı ehliyet, silindir hacmi 125 cc’yi geçmeyen motosikletler için verilen ehliyeti ifade ediyor ve 16 yaşından büyük herkes tarafından alınabiliyor. A1 sınıfı ehliyetle kullanılabilecek motosikletlerin uyması gereken kriterler ise:

• Silindir hacmi 125 cc’yi geçmemeli.
• 2 tekerli ise gücünün ağırlığına oranı 0,1’in üzerinde olmamalı.
• 2 tekerlekli ise gücü 11 kW’ı geçmemeli.
• 3 tekerlekli ise gücü 15 kW’ı geçmemeli.

A2 Sınıfı Ehliyet

Daha güçlü bir motosiklet kullanabilmek için almanız gereken ehliyet A2. Motosiklet ehliyeti için yaş sınırı 16 olarak bilinse de bu kural yalnızca M ve A1 sınıfı ehliyetler için geçerli; A2 için 18 yaşını doldurmuş olmak şart. Ancak, herhangi bir deneyim beklentisi bu ehliyet sınıfında da yok. Kullanılacak motosikletin uyması gereken kriterler ise:

• 2 tekerli ise gücünün ağırlığına oranı 0,2’nin üzerinde olmamalı.
• 2 tekerli ise gücü 35 kW’ı geçmemeli.
• 3 tekerli ise gücü 15 kW’ı geçmemeli.

A Sınıfı Ehliyet

A sınıfı ehliyet, motosiklet ehliyetleri arasında alınması en zor olanı; çünkü eğer 20 yaşındaysanız 2 yıllık A2 ehliyete sahip olmanız ya da 24 yaşınızı doldurmayı beklemeniz gerekiyor. Bu nedenle eğer A sınıfı ehliyet sahibi olmak istiyorsanız ya 24 yaşını beklemelisiniz ya da 18 yaşınızı doldurur doldurmaz A2 sınıfı ehliyetinizi almalısınız. Bu ehliyet sınıfıyla kullanabileceğiniz motosikletin karşılaması gereken azami güç gibi kriterler yok! Öte yandan diğer motosiklet ehliyetleri ile kullanamayacağınız bazı motosikletleri A sınıfı ehliyetle kullanabilirsiniz:

• 2 tekerli ise gücünün ağırlığına oranı 0,2’yi geçen
• 2 tekerli ise gücü 35 kW’ın üzerinde olan
• 3 tekerli ise gücü 15 kW’ın üzerinde olan

Yani A sınıfı ehliyetle moped ve motosiklet kapsamına giren tüm araçları kullanabilirsiniz.

Kamyonet ve Binek Otomobil Ehliyetleri Neler?

Kamyonet, binek otomobil ve 4 tekerlekli motosikletlerin kullanılabilmesi için B sınıfı ehliyetler (B1, B, BE) gerekiyor.

B Sınıfı Ehliyetler

Söz konusu B1, B ve BE sınıfı ehliyetler olduğunda ehliyetin kapsamı, aracın gücü değil; ağırlığı, taşıdığı yükün ağırlığı ve kişi sayısına göre belirleniyor. Kullanılabilecek araçların özelliklerini her bir sınıf için tek tek açıklayacağız; ancak, önce bu ehliyetlere sahip olmak için sağlamanız gereken şartlara bakalım.

Ehliyet sınıfı	Kapsam	Yaş	Tecrübe	Geçerlilik süresi
B1	M	16	x	10 yıl
B	M, B1 ve F	18	x	10 yıl
BE	M, B1, F ve B	18	B sınıfı ehliyet	10 yıl

B1 Sınıfı Ehliyet

16 yaşından itibaren alınabilen B1 sınıfı ehliyet, aslında 4 tekerlekli motosikletler için geçerli. Ayrıca, elektrikli scooter kapsamına giren Citroen Ami model araçlar da bu ehliyet ile kullanılabiliyor. Yani 16 yaşından Ami sahibi olarak araba kullanmak da mümkün. Ancak tabii ki B1 sınıfı ehliyetle kullanılabilecek araçların da bazı kriterleri karşılaması gerek:

• Kullanılacak motosiklet 4 tekerlekli olmalı. (moped değilse)
• Motor gücü 15 kW’dan fazla olmamalı.
• Net ağırlığı 400 kilonun üzerinde olmamalı.*
• Yük taşımacılığında kullanılacaksa net ağırlığı 550 kiloyu geçmemeli.*

*Eğer kullanılacak araç elektrikli ise ağırlık hesaplamasına batarya ağırlığı dahil edilmiyor.

B Sınıfı Ehliyet

B sınıfı ehliyetler 9 kişiden daha az oturma alanı olan binek otomobiller ve ağırlığı 3500 kiloyu geçmeyen kamyonetler için geçerli. 18 yaşından itibaren alınabilen bu ehliyet ile ayrıca moped, 4 tekerlekli motosiklet ve traktör de kullanılabiliyor. Ancak, römorklu otomobil ve kamyonetler için geçerli değil. (BE sınıfı ehliyet gerekli.)

NOT: B sınıfı ehliyet alırken otomatik ya da düz vites ehliyeti arasında seçim yapmanız gerekecek; çünkü son düzenleme sonrasında otomatik vites ehliyetleri ve düz vites ehliyetleri birbirinden ayrıldı. Eğer otomatik vites ehliyeti alırsanız yalnızca otomatik araçları, düz vites ehliyeti alırsanız ise şanzıman tipi fark etmeksinizin B sınıfı ehliyet kapsamındaki tüm araçları kullanabilirsiniz.

BE Sınıfı Ehliyet

BE sınıfı ehliyet aslında birleşik kamyonet ve binek otomobiller için veriliyor; yani B sınıfı ehliyet ile kullanılan bir araçla römork ya da yarı römork çekmek istiyorsanız, BE sınıfı ehliyete de ihtiyacınız var. Ancak BE sınıfı ehliyet ile aracın yüklü ağırlığının 3500 kiloyu geçmemesi gerek; bir de tabii ki B sınıfı ehliyete halihazırda sahip olma şartı aranıyor.

Kamyon ve Tır Ehliyetleri Neler?

Kamyon ve tır kullanabilmek için ihtiyacınız olan ehliyet sınıfı, C sınıfı ehliyetler. Ancak, C sınıfı ehliyetler aracın yüklü ağırlığı ve römork durumuna göre kendi içinde 4 ayrı alt sınıfa ayrılıyor ve bu sınıfların yaş/deneyim kriterleri de farklılık gösteriyor.

C Sınıfı Ehliyetler

C sınıfı ehliyetler aslında yüklü ağırlığı 7500 kg altı ve üstü, römorksuz ve römorklu olmak üzere 4 farklı ehliyet sınıfına ayrılıyor. C sınıfı ehliyetlere sahip olabilmek için sağlamanız gereken kriterler ise:

Ehliyet sınıfı	Kapsam	Yaş	Tecrübe	Geçerlilik süresi
C1	M, B1, B ve F	18	En az B sınıfı ehliyet	5 yıl
C1E	M, B1, B, BE, F ve C1	18	C1 sınıfı ehliyet	5 yıl
C	M, B1, B, C1 ve F	21	En az B sınıfı ehliyet	5 yıl
CE	M, B1, B, BE, C1, C, C1E ve F	21	C sınıfı ehliyet	5 yıl

C1 Sınıfı Ehliyet

Yüklü ağırlığı 3500 – 7500 kg arasında olan kamyon ve tırları kullanmak için C1 sınıfı ehliyet sahibi olmak gerekiyor. Bu ehliyete 18 yaşından itibaren sahip olunabilse de mutlaka B sınıfı ehliyet sahibi de olmanız lazım; ancak B sınıfı ehliyeti aldıktan sonra C1 sınıfı ehliyete başvuru için bir süre kısıtlaması yok. Yani B ve C1 sınıfı ehliyet sınavlarına peş peşe girebilirsiniz.

C1 sınıfı ehliyetle kamyon ve tıra ek olarak, moped, 4 tekerlekli motosiklet, binek otomobil ve traktör de kullanabilirsiniz.

C1E Sınıfı Ehliyet

Römorklu kamyon ya da tır kullanmak için gerekli olan ehliyet C1E sınıfı; ancak kullanılan aracın katar ağırlığının 12 tonun altında olması şart. Ayrıca C1 sınıfı ehliyete de sahip olmanız gerekiyor; tıpkı B ve BE sınıfı ehliyetlerde olduğu gibi. C1E sınıfı ehliyetle C1 sınıfı ehliyetlerin kullanabildiği tüm araçların yanı sıra römorklu binek otomobil ve kamyonet de kullanabilirsiniz.

C Sınıfı Ehliyet

C1 sınıfı ehliyetle yalnızca 7500 kilonun altındaki kamyon ve tırları kullanabileceğinizi belirtmiştik; yüklü ağılığı 7500 kiloyu geçen kamyon ve tırları kullanmak için ihtiyacınız olan ehliyet ise C sınıfı ehliyet. Ancak, C sınıfı ehliyette hem 21 yaş sınırı var hem de en az B sınıfı ehliyet sahibi olma şartı aranıyor. C sınıfı ehliyet sahibi olduktan sonra ise tüm kamyon ve tırlara (römorksuz olmak kaydıyla) ek olarak moped, 4 tekerlekli motosiklet, binek otomobil ve traktör de kullanabilirsiniz.

CE Sınıfı Ehliyet

Eğer kullanacağınız römorklu kamyon ya da tırın yüklü ağırlığı 7500 kg üzerinde ise CE sınıfı ehliyete ihtiyacınız var demektir. Ancak, CE sınıfı ehliyete sahip olabilmek için hem 21 yaşını doldurmuş olmanız hem de en az C sınıfı ehliyete sahip olmanız gerekiyor. CE sınıfı ehliyet sahibi olduğunuzda ise tüm kamyon ve tırlara ek olarak moped, binek otomobil/ kamyonet (römorklu ya da römorksuz fark etmeksizin) ve traktör kullanabilirsiniz.

Otobüs ve Minibüs Ehliyetleri Neler?

Otobüs ve minibüs tarzı araçları kullanmak için ihtiyacınız olan ehliyet D sınıfı ehliyetler. Bu ehliyetlerde ayrım minibüsler için 16+1 kişi ve altı, otobüsler için ise bu rakamın üstü olarak belirleniyor. Ayrıca, aracın yüklü ağırlığı da ehliyet alt sınıfının değişme nedenlerinden biri.

D Sınıfı Ehliyetler

D sınıfı ehliyetleri basitçe ayırmak gerekirse; D1 sınıfı ehliyetle minibüs, D sınıfı ehliyetle ise otobüs kullanabileceğini söyleyebiliriz. Bu araçların römorklu ve yüklü ağırlığı 750 kilonun üzerinde olan modelleri için ise D1E ve DE sınıfı ehliyetler lazım.

Sınıf	Kapsam	Yaş	Tecrübe	Geçerlilik süresi
D1	M, B1, B ve F	21	En az B sınıfı ehliyet	5 yıl
D1E	M, B1, B, BE, D1 ve F	21	D1 sınıfı ehliyet	5 yıl
D	M, B, B1, D1 ve F	24	En az B sınıfı ehliyet	5 yıl
DE	M, B, B1, BE, D1, D1E, D ve F	24	D sınıfı ehliyet	5 yıl

D1 Sınıfı Ehliyet

D1 sınıfı ehliyet maksimum 16+1 kişilik ve römorksuz olan minibüsleri kullanabilmek için gerekli olan ehliyet türü. 21 yaşından itibaren alınabilen bu ehliyete sahip olabilmek için ise en az B sınıfı bir ehliyete de sahip olmak gerekiyor. D1 sınıfı ehliyet ile römorksuz minibüslerin yanı sıra moped, 4 tekerlekli motosiklet, binek otomobil (römorksuz) ve traktör de kullanılabiliyor.

D1E Sınıfı Ehliyet

Eğer kullanacağınız minibüs 16+1 kişilik olsa da römorklu ise ihtiyacınız olan ehliyet tipi D1E sınıfı ehliyet. Bu ehliyet ile römorklu ve yüklü ağırlığı 750 kilonun üzerinde olan minibüsleri kullanabilirsiniz. Ayrıca, moped, 4 tekerlekli motosiklet, römorklu otomobil/kamyonet ve traktör de bu ehliyetin kapsamında. D1E sınıfı ehliyete başvurabilmek için ise halihazırda D1 sınıfı ehliyete sahip olmanız gerek.

D Sınıfı Ehliyet

Otobüs şoförü olmak için ihtiyacınız olan ehliyet D sınıfı ehliyettir. 24 yaşından itibaren alınabilen bu ehliyet için yalnızca B sınıfı ehliyete (normal binek otomobiller için olan ehliyet türü) sahip olmanız yeterli. Bu ehliyetle römorksuz otobüslerin yanı sıra moped, 4 tekerlekli motosiklet, römorklu-römorksuz fark etmeksizin binek otomobil/kamyonet/minibüs ve traktör kullanabilirsiniz.

DE Sınıfı Ehliyet

Römorklu otobüs kullanmak için sahip olmanız gereken ehliyet tipi DE sınıfı ehliyettir. DE sınıfı ehliyet ile römorklu ve yüklü ağırlığı 750 kilonun üzerinde olan minibüsleri kullanabilirsiniz. Ancak, DE sınıfı ehliyete sahip olabilmek için en az 24 yaşında olmanız ve halihazırda D sınıfı ehliyetinizin olması gerekiyor. Ancak bir kez DE sınıfı ehliyet sahibi olduktan sonra motosiklet ve kamyon/tır hariç tüm araçları kullanabilirsiniz.

Traktör Ehliyeti Nedir?

Traktör kullanmak için verilen ehliyet F sınıfı ehliyettir. Ancak, traktör kullanmak için illâ F sınıfı ehliyete sahip olmak gerekmiyor. Motosiklet ve iş makinesi ehliyeti hariç tüm ehliyet tipleri traktör kullanma yetkisini de veriyor. Yani eğer binek otomobil, kamyonet, kamyon, tır, minibüs ya da otobüs ehliyetine sahipseniz ekstra bir ehliyete gereksinim duymadan traktör kullanabilirsiniz.

İş Makinesi Ehliyeti Nedir?

İş makinesi kullanmak için gerekli olan ehliyet, G sınıfı ehliyettir. Bu ehliyet sınıfına sahip olmak için herhangi bir ön koşul ise bulunmuyor. 18 yaşını geçmiş herkes, iş makinesi ehliyetine başvurabiliyor ve 10 yıl boyunca geçerli olan G sınıfı ehliyeti alabiliyor. Ancak, iş makinesi ehliyeti ile maalesef diğer araçları kullanmak mümkün değil; yalnızca traktör ve moped kullanımı için geçerli.

Sıkça Sorulan Sorular