Dizel, petrol türevi yakıtlardan söz açıldığında benzinin ardından ilk akla gelen yakıt olma özelliğine sahiptir. Ancak bilinirliği yüksek olmasına rağmen dizel yakıtın nasıl üretildiği, diğer yakıt türlerinden ayrılmasını sağlayan özellikleri konusunda çoğu sürücü fikir sahibi değildir. Bu yazıyı okuyarak dizel yakıt hakkında bilinmesi gerekenleri öğrenebilirsiniz. Gelin “Dizel nedir?” ayrıntılarıyla inceleyelim.
Dizel Yakıt Nedir?
Dizel motorlarda kullanılan yakıta, motorin adı verilir. Ham petrolün damıtılması işlemi esnasında 200-300°C aralığında elde edilebilen motorine, halk arasında mazot ya da dizel yakıt da denilir. 1892 yılında Rudolf Diesel tarafından keşfedilen bu yakıt türü, rafine edilme süreci kısa olduğu için son kullanıcı açısından ekonomik bir ürün niteliği taşır. Dizel, tıpkı üretimindeki farklılık gibi sıkıştırma oranıyla da benzinden ayrılır. Zira bu oran, motorinde epey yüksektir. Haliyle benzine göre daha verimlidir.
Dizel yakıtın verimliliğinin yüksek olması, saat başına yapılan harcamanın düşük seviyelerde kalması avantajını beraberinde getirir. Tüketim miktarının düşüklüğü, aynı zamanda yakıt sisteminin bakım aralığının uzamasını sağlar. Belirli noktalara dikkat edildiği sürece yakıtın temas ettiği parçalarda yıpranma olasılığı bariz miktarda azalır. Yani başka bir değişle tavsiye edilen bakım ve kullanım şekline bağlı kalınması, motor ömrünün uzamasına yardımcı olur.
Ayrıntılı bilgi için Dizel Motor Ömrü yazımıza da göz atabilirsiniz.
Dizel yakıtın kullanıldığı araç türleri bir hayli fazladır. Motorlu kara taşıtları özelinde bir sıralama yapılacak olursa; otobüsler, tarım ve ormancılık gibi faaliyetlerde kullanılan araçlar ve kamyonlar ilk akla gelen dizel araçlardır. Tabii bu listeye, otomobilleri de mutlaka eklemek gerekir.
Dizel Araba Nedir?
Dizel araba, içten yanmalı motor sistemi motorin ile çalışan binek araçlara verilen ortak isimdir. Dizel otomobiller, günümüzde Türkiye’de ekonomik araç kullanım deneyimi yaşamak isteyen sürücülerin öncelikli tercihi konumundadır. Fakat geçmişte, iki nedenden dolayı ülkemizde dizel arabalara kuşkuyla yaklaşılmaktaydı.
Dizel Araba Neden Tercih Edilmez?
Bu problemlerin ilkinin kökeninde, ağır vasıtalarda yaygın olarak kullanılan ve uluslararası kalite standartlarının altında kaliteye sahip dizelin yarattığı sorunlar yer alır. Düşük kaliteli dizelin bünyesinde, normalden çok daha yüksek miktarda karbon bileşeni bulunur. Yakıtın içerisindeki bileşenler, bazı durumlarda kristalleşebilir ve egzoz filtresini tıkar. Tıkanan filtre aracın performansında gözle görülür oranda düşüş meydana gelmesine sebep olur.
Dizel arabalara yönelik önyargının ikinci nedeni ise özellikle 1980’li yıllarda benimsenen yakıt sistemini dönüştürme projesidir. Bu proje kapsamında yakıt sistemleri benzinliden dizele çevrilen araçların motor bloklarında ciddi tehlike oluşturan çatlaklar oluşabiliyordu. Hatta çalışma esnasında motorun bazı parçaları, yüksek basınca dayanamayıp yerlerinden fırlayarak hem trafikteki diğer araçlar hem de otomobilin içerisindekiler için tehlike oluşturuyordu.
Dizel in en büyük dezavantajı, motorda gerçekleşen ateşlenmenin neticesinde, çok fazla kirli atığın birikmesidir. Oto akaryakıtına karşılık, atık gazlarda takribi 100 katı daha fazla kirlilik bulunmaktadır. Söz konusu bu atıklar, sağlığa olan zararı konusunda endişelendiriyor. Bu sebeple yeni üretilen dizel motorları filtreli olarak üretiliyor. Zararlı maddenin yaklaşık %99,9 emme gücüne sahiptir.
Günümüzde ise performans açısından diğer yakıt türleri ile çalışan türdeşlerini aratmayan ve gayet güvenli olan dizel araç modelleri üretilir. Üstelik en yeni dizel araç modellerini, Avrupa Birliği standartlarında üretilmiş yakıt çeşitleri ile kullanarak küresel ısınma ve iklim değişikliği ile mücadeleye bireysel katkı sağlayabilirsiniz. Bu noktaya ilaveten dizel araba kullanırken motor devrinin ideal aralıkta olmasına özen göstererek yakıt tüketimini azaltabilirsiniz.
Bu amaç doğrultusunda vites değişimlerini, 2000-2500 devir aralığında yapmaya özen gösterebilirsiniz. Yokuş yukarı yolda vites yükseltirken daha az yakıt tüketimini mümkün kılan devir aralığını (2500 ila 3000 arası) tutturmaya odaklanabilirsiniz. Düz yolda giderken ise 1500 devrin altına düşmek, yakıt tüketiminin artmasına yol açar. Aynı zamanda motorun zorlanması ihtimali yükselir.
Dizel Yakıtın Çalışma Prensibi Nedir?
Özellikle 1990’lı yıllarda tüm dünyada bir hayli popüler olan dizel yakıtlı motorların çalışma prensibi, benzinli türdeşleriyle neredeyse aynıdır. Yani dizel motor da dört zamanlıdır. İlk zamanda ya da diğer bir ifadeyle pistonların yukarıdan aşağıya hareketinde, açılan valften temiz havanın içeri girişi sağlanır. İkinci zamanda, pistonların yukarı hareketiyle içerideki hava sıkışır. Sıkışan hava hızlıca ısınmaya başlar.
Üçüncü zamanda, yanma işlemi başlar. Yani sıkışan ve ısınan havanın bulunduğu yanma odasına enjektörler vasıtasıyla yakıt püskürtülür. Yakıtla temas eden sıcak hava, hemen tutuşur ve bu sayede aracın hareket etmesi için gerekli enerjinin kaynağını oluşturan buhar açığa çıkar. Son zamanda ise yanma işlemi sonucu açığa çıkan gazlar, egzoz sisteminden geçerek dışarı atılır.
Sıkıştırma oranı ile ateşleme işlemi için gerekli sıcaklık aralığı, dizel ve benzinli motorlar arasındaki en önemli farkı oluşturur. Dizel yakıttan istenilen oranda enerji elde edilebilmesi için hem sıkıştırma oranının hem de sıcaklığın epey yüksek olması gerekir. Sıcaklık, 400 ila 800 °C arasında herhangi bir değere ulaşabilir. Sıkıştırma oranının epey fazla olması, motor bloğunun yüksek basınca maruz kalmasına neden olur. Ancak modern dizel motorlar, yüksek basınca karşı dayanıklıdır.
Dizel mi Benzinli mi Tercih Edilmeli?
Yakıt sistemine göre tercihte bulunmak, yeni araç almayı düşünen sürücülerin kararsızlık yaşadığı bir durumdur. Fakat önemli noktalara odaklanarak hangi yakıt türüne yönelmenin daha iyi sonuç vereceğini rahatlıkla belirleyebilirsiniz. Örneğin dizel ya da benzinli otomobil modelleri arasında seçim yaparken performans beklentisini ön planda tutabilirsiniz.
Performans açısından benzinli araçlar, dizel versiyonlarına göre daha verimlidir. Benzinli modeller, performansa ek olarak çeviklik açısından da dizel araçların bir adım ilerisindedir. Buna karşılık dizel otomobillerin hem tork üretimleri yüksektir hem de uzun mesafeli yolculuklarda yakıt tüketimleri son derece düşüktür. Yakıt tüketimini daha da az tutmak isterseniz En Az Yakan Dizel Araçlar listemize de göz atabilirsiniz.
Yakıt tüketimi ve konfor bakımından beklentilerinizi karşılayacak dizel araçlar için hemen Carvak.com’u ziyaret edin!