Savaş Alanlarından Barış İçin Yollara: Vosvos Tarihi

Ülkemizde “vosvos”, “tosbağa araba”, “kaplumbağa araba” gibi birçok isimle anılan Volkswagen Beetle, dünyanın en ilginç hikayesine sahip araba modellerinden biri. Aslında bir savaş taşıtı olarak doğan ve Hitler’in hayali olan model, doğumuna inat Avrupa’da barışın ve çiçek çocukların simgesi haline geliyor. Hatta Vosvos’un bir zamanlar Sovyet sınırlarına dayanan bir savaş aracı olduğu gerçeği tamamen unutuluyor ve günümüzde bile gençlerin çiçeklerle bezemeyi hayal ettiği bir model haline geliyor. “Peki, nasıl oldu bu değişim?” derseniz, işte Vosvos tarihi!

Vosvos Tarihi

Öncelikle kısa bir bilgi verelim: Vosvos lakabıyla bilinen bu aracın asıl ismi “Volkswagen Beetle”. Üretim yılları ise 1938-2003. Hitler’in emri doğrultusunda bir savaş aracı olarak tasarlanan model, Porsche’nin kurucusu Ferdinand Porsche imzasını taşıyor. Ancak, savaş aracından çok hippielerin favori modeli olan Vosvos, yalnız Avrupa’da değil; Güney Amerika ve Asya’da da barışın simgesi haline geliyor. İşte Vosvos arabaların hikayesi!

Vosvos Modelinin Doğuşu

Volkswagen Beetle, nam-ı diğer Vosvos, Porsche markasının kurucusu olan Ferdinand Porsche ve Hitler tarafından 1934 yılında temelleri atılan bir savaş aracı. 1934 Mayıs’ında Keiserhof Hotel’de bir araya gelen ikili, Alman ordusu ve halkının ihtiyaç duyduğu bir model üzerinde çalışmaya başlıyor. Hitler’in bu modelden beklentileri ise şu şekilde:

• 3 çocuklu bir Alman ailesini taşıyabilecek.
• 3 silahlı askeri taşıyabilecek.
• Sovyet soğuklarına direnebilecek.
• 100 km hıza ulaşabilecek.
• Fiyatı 1000 Reich Mark’ı geçmeyecek.

Yani Hitler’in aklındaki hem Alman savaş araçlarının eksikliklerini gidermek hem de ulaşılabilir bir araçla Alman halkını otomobil sahibi yapmak. Dönemin Alman savaş araçları su soğutmalı olduğu için Sovyet soğuklarına dayanamıyor ve arızalanıyor. Ancak, Hitler’in Ferdinand Porsche’den istediği bu model hem savaştaki eksikliği gideriyor hem de Alman ailelerinin üzerinde Nazi simgesi gamalı haç olan bir otomobile sahip olmasını sağlıyor.

Vosvos Modelinin İlk Tasarımları

Aynı yıl Haziran ayında Alman Otomobil Endüstrisi Kurumu (RDA) prototip çalışmaları üzerine anlaşmaya varıyor. Tasarımı ise Béla Barényi isimli, 18 yaşındaki bir öğrencinin şasi çizimleri üzerine kuruluyor. Béla Barényi’nin 1925 yılında yaptığı şasi tasarımı, Hitler’in hacim koşullarını karşılıyor ve Ferdinand Porsche’nin de dokunuşlarıyla tüm gereklilikleri karşılayan bir modele dönüşüyor.

Ancak, Vosvos tasarımının son hali bizzat Adolf Hitler tarafından yapılıyor ve hatta bazı rivayetlere göre Hitler, bu modeldeki hatları sevgilisi Eva Braun’ın vücudundan esinleniyor. Ferdinand Porsche ve Adolf Hitler’in ortak çalışması sonucu, ilk Vosvos prototipleri olan V1 ve V2 (cabrio) 1934 yılında tamamlanıyor. 1936 yılında ise 3 adet V3 prototipi geliştiriliyor. Bu modeller, karşılıklı yatay yerleştirilmiş, 4 zamanlı, 4 silindirli magnzeyum alaşımlı ve arkadan itişli şanzımana sahip.

Vosvos’un ataları olan bu ilk 3 tasarım maalesef günümüze ulaşamıyor; çünkü 1946 yılında Stuttgart’ın bombalanması sonucu yok oluyorlar.

1938 Beetle İsmi Doğuyor

• Fransa’da “coccinelle” yani “uğur böceği”
• İtalya’da “maggiolino” yani “böcek”
• Brezilya’da “fusca” yani “böcek”
• Endonezya’da “kodok” yani “kurbağa”
• Bolivya’da “peta” yani “kaplumbağa” isimleriyle biliniyor.

1951 Vosvos Türkiye’de

Türkiye’ye Vosvos ilk kez 1951 yılında Op. Dr. Ömer Faik Çelebi tarafından getiriliyor. Almanya dönüşünde yanında yeni dostu ile Türkiye’ye dönen Çelebi, lacivert Vosvos’u ile tam 33 yıl boyunca Çamlıca sokaklarında geziyor. 1970’li yıllarda dünyada Vosvos rüzgarları eserken, ülkemizin bu göz ağrısına olan ilgi de artıyor tabii.

Günümüzde ise Vosvos yalnızca yeni modelleri ile değil; “pire” diye anılan 1960 öncesi modelleri ile de sokaklarda gezmeye devam ediyor. Şenlikler, buluşmalar ve kamplar düzenleyen Vosvos severler birçok ilimizde bir araya geliyor ve Vosvos kültürünü yaşatmaya devam ediyor. Vosvos’un 1968 sonrası edindiği kimliği de yaşatmayı hedefleyen dernekler, buluşma alanlarında çocuk ve hayvan etkinlikleri düzenlemeleri, toplu çevre temizliği yapmaları ve hiçbir Vosvos’u artlarında bırakmamaları ile biliniyor.

1968 Sonrası – Barışın Simgesi Olarak Vosvos

Vosvos’un asıl üretim amacının Sovyet soğuklarına dayanabilecek ve 3 silahlı askeri taşıyabilecek bir savaş aracı üretmek olduğuna yukarıda değinmiştik. Ancak, gelin görün ki işler hiç de Hitler’in hayal ettiği gibi gitmiyor ve 1968 kuşağının ruhu Vosvos’u da sarıyor. Bu sevimli ve şişman model, rengarenk çiçeklerle bezeniyor, hippielerle birlikte dünyanın dört bir yanında gezintilere çıkıyor ve barışın simgesi haline geliyor.

Barışın ve sokak kültürünün simgelerinden olan model, 1970 ve 1980’ler boyunca Avrupa’da Vosvos rüzgarı esmesine neden oluyor ve Volkswagen’ın bile tahmin etmediği satış rakamlarına ulaşıyor. Üstelik yalnızca Avrupa’da değil; Güney Amerika ve Asya’da da oldukça beğenilen model, 2003 yılında son kez üretiliyor. Yerini ise bir süreliğine de olsa Volkswagen’ın bir diğer sevilen modeli olan Golf’e bırakıyor. Şasi olarak birçok ortak nokta paylaşsalar da Golf, hiçbir zaman Vosvos’un yerini dolduramıyor ve VW New Beetle ile eski dostumuzu yeniden sahneye çıkarıyor.

1995 New Beetle Sahnede!

Volkswagen 1995 yılında, orjinal Vosvos tasarımına sadık kalsa da otomobil teknolojilerine de yer verdiği yeni bir Vosvos ile karşımıza çıktı: New Beetle! Görünüm olarak Vosvos’un genel hatlarını ve ikonik far, ayna, kasa gibi özelliklerini yansıtsa da New Beetle, Vosvos’un elde ettiği başarıyı maalesef elde edemedi. Performans değerleri, Vosvos’un katbekat üstünde olmasına rağmen Vosvos severler tarafından eski dostun yerini tutamadı. Ancak, günümüzde kadınların en çok tercih ettiği otomobil modelleri arasında olduğu ve Fiat500, Nissan Micra gibi modellerle yarıştığını da belirtmemiz gerek.

Sıkça Sorulan Sorular